Бжыхьасэхэм яIухыжьын Адыгеим зыщыфагъэхьазыры
21.06.2023 20:03
Фото: пресс-служба главы Республики Адыгея Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат пшъэрылъ зэрэфишIыгъэм тетэу АР-м иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэ игуадзэу ЛIыхэсэ Махьмуд республикэ семинар-зэIукIэу Шэуджэн районым щыкIуагъэр зэрищагъ.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх АР-м и Къэралыгъо Совет —Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, АР-м мэкъу-мэщымкIэ иминистрэу Къуанэ Анзаур, республикэм имуниципалитетхэм япащэхэр, лэжьыгъэ мэкъумэщым къыщызыхьыжьхэрэр.
Iофтхьабзэр рагъэжьэным ыпэкIэ ахэр Джэджэ районым игубгъохэм ащыIагъэх, лэжьыгъэмкIэ Лъэпкъ гупчэу П. П. Лукьяненкэм ыцIэ зыхьырэм бжыхьэсэ коц ыкIи тритикале лъэпкъхэу къыщыхахыгъэхэр зыщашIэгъэ лэжьэкIупIэхэр къызэпаплъыхьагъэх.
Iахьзэхэлъ обществэу «Дондуковскэ элеваторым» игубгъохэм пстэумкIи бжыхьэсэ лъэпкъ 29-рэ, коц лъэпкъ 24-рэ ащашIагъ. Ахэм ащыщхэр реестрэм джыри хагъэхьагъэхэп. ЛэжьыгъэмкIэ Лъэпкъ гупчэу П. П. Лукьяненкэм ыцIэ зыхьырэм илабораторие ипащэу Ирина Абловамрэ инаучнэ IофышIэ шъхьаIэу Алексей Яновскэмрэ семинарым къызэрэщаIуагъэмкIэ, лъэпкъыкIэхэр узхэмрэ хьэцIэ-пIацIэхэмрэ апэуцужьынхэ зэралъэкIырэр зэрагъэшIэщт.
Бжыхьэсэ коц лъэпкъышIухэр зыщашIэгъэ гектар пэпчъ центнери 110 — 130-рэ къырахыжьын алъэкIыщт. ЛъэпкъыкIэхэр къызэрэзфагъэфедэхэрэм къыхэкIэу процент 15 — 20-кIэ нахьыбэу лэжьыгъэ къахьыжьышъущт.
Адыгеим илэжьэкIупIэхэм япроцент 33-р ары бжыхьэсэ лъэпкъышIухэр зыщашIагъэхэр. АР-м мэкъу-мэщымкIэ иминистрэу Къуанэ Анзаур семинар-зэIукIэм ащ фэгъэхьыгъэу къыщиIуагъ.
Джащ фэдэу министрэр республикэм иагропромышленнэ комплекс иIофхэм язытети къытегущыIагъ. Ведомствэм къызэритыгъэмкIэ, гектар мини 108,4-мэ бжыхьасэхэр ащашIэгъагъ. Ащ щыщэу бжыхьэсэ коцмэ гектар мин 88,5-рэ зэлъаубытыщтыгъ. СелекциехэмкIэ Къэралыгъо реестрэм хагъэхьэгъэ чылэпхъэ лъэпкъ 70-рэ ахэм арагъэкIугъагъ. ОхътэшIухэм бжыхьасэхэм чIыгъэшIухэр арагъэкIугъэх, лэжьыгъэхэм япроцент 95-мэ тIогъогогъо яшIушIагъэх.
«Адыгеим и ЛIышъхьэ пшъэрылъ къытфигъэуцугъ лъэныкъо пстэури къыдэтлъытэзэ, лэжьыгъэхэм яIухыжьын дгъэпсынкIэнэу, техникэр сыдигъуи хьазырыным, гъэстыныпхъэ-щыфэ материалхэр щыIэнхэм тынаIэ нахь тедгъэтынэу. Республикэми, муниципалитетхэми чIыгулэжьхэм икъоу IэпыIэгъу къаратын фае», — къыIуагъ ЛIыхэсэ Махьмуд.
Мэкъумэщ техникэмрэ оборудованиемрэ къызIэкIагъэхьанхэмкIэ къэралыгъо IэпыIэгъоу арагъэгъотырэм Къуанэ Анзаур къытегущыIагъ. ФэгъэкIотэныгъэ зиIэ чIыфэхэр къазэраратырэм, грант IэпыIэгъум, лизингым, АР-м социальнэ-экономикэ хэхъоныгъэ зэришIыщт унэе программэм яшIуагъэкIэ мы аужырэ илъэсищым республикэм ичIыгулэжьхэм техникэ 519-рэ къаIэкIэхьагъ. Адыгэ Республикэм иагропромышленнэ комплекс гъэрекIо сомэ миллион 701,2-рэ хъурэ къэралыгъо IэпыIэгъу къыIукIагъ. 2023-рэ илъэсым сомэ миллион 780,5-м нэсэу ахъщэ къыфатIупщыгъ.
Нэужым зэIукIэм хэлэжьагъэхэр лэжьыгъэм иугъоижьын зэрэзэхащэщт шIыкIэм тегущыIагъэх. Мэкъу-мэщым ипсэуалъэхэм машIом закъыщимыштэным, хыныгъом илъэхъан гъогухэр щынэгъончъэнхэм япхыгъэ Iофыгъохэми ахэплъагъэх.
Федеральнэ научнэ гупчэу «Дагъэ зыхашIыкIырэ культурэхэмкIэ Урысые научнэ-ушэтэкIо институтэу В. С. Пустовойт ыцIэ зыхьырэм» чылэпхъэшIухэм якъыхэхынкIэ гъэхъагъэу иIэхэми зэIукIэм щатегущыIагъэх.
