МэфэкIымкIэ афэгушIуагъ

Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат унагъом, шIулъэгъум ыкIи шъыпкъагъэм я Мафэ ехъулIэу къутырэу Гавердов­скэм щыIагъ.

Сабыибэ зэрыс унагъохэу язэдегъэштэныгъэкIэ, яхэгъэгу шIулъэгъоу фыряIэмкIэ ыкIи язэгурыIоныгъэкIэ нэмыкI унагъохэм щысэ афэхъун зылъэкIыщтхэм ащыщхэм ар аIукIагъ.

ХьакIэцIыкIу Джамботрэ Нурэрэ тхьамэфитIукIэ хагъэунэфыкIыщт зы щыIэныгъэ гъогу зытетхэр илъэс 68-рэ зэрэхъурэр. Ахэм унэгъо пытэ ашIагъ, кIэлэцIыкIуитф апIугъ. Джащ фэдэу Надеждин Владимиррэ Оксанэрэ унагъо зызэдашIагъэр илъэс 25-рэ хъугъэ. Ахэм акъуиплIымэ ащыщэу Александр хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэ.

Адыгеим и ЛIышъхьэ уна­гъохэм яхьакIагъ, мэфэкIэу къэблагъэрэм пае афэгушIуагъ. Гъэхъагъэу яIэхэм, тапэкIэ зэшIуахынэу щыт Iофыгъохэм ыкIи ямурадхэм защигъэгъо­ загъ.

Надеждинхэм заIокIэм Адыге­им и ЛIышъхьэ къыхигъэщыгъ ахэм акъоу Александр фэдэхэм республикэр зэрарыгушхорэр. Дышъэ медалькIэ ащ къыухыгъ Санкт-Петербург артиллериемрэ ракетыдзэхэмрэ я Академиеу дэтыр. 2022-рэ илъэсым Iоныгъом къыщегъэжьагъэу хэу­шъхьафыкIыгъэ дзэ операциер зыщыкIорэ шъолъырым ар щыI. АР-м и ЛIышъхьэ къызэриIуагъэмкIэ, ащ фэдэ цIыфхэм ашъхьэкIэ лIыхъужъныгъэ зэрахьэ, хэгъэгоу зыщыпсэухэрэм ыпашъхьэ пшъэдэкIыжьэу ща­хьырэр икъоу къагурэIо ыкIи нэмыкIхэм щысэ афэхъух.

Александр нэмыкIэу мы унагъом джыри кIэлищ ис: Алексей къалэу Воронеж дэт университетым истудент, инновационнэ технологиехэмкIэ Iоф ышIэщт, Владимир — лицееу N 34-м чIэс, Денис — апэрэ классым кIощтхэм ахагъэхьагъ. Ахэм ягъэхъагъэхэм, анахьэу зыпылъ Iофхэм афэгъэхьыгъэу ЛIышъхьэм къыфаIотагъ.

КъумпIыл Мурат мы унагъом икъоу IэпыIэгъу ратымэ зэригъэшIагъ. Мобилизацием къыхиубытэгъэ цIыфхэм яунагъохэм IэпыIэгъоу аратыщтым тегъэ­псы­хьагъэу зэхагъэуцуагъэхэр ащ агу къыгъэкIыжьыгъэх. Мэкъуогъум къыщыублагъэу Къэралыгъо фондэу «Хэгъэгум иухъумакIохэр» зыфиIорэм ишъолъыр къутамэ къызфагъэфедэзэ а Iофтхьабзэхэр зэ­шIуахыщтых. АР-м и ЛIышъхьэ муниципалитетхэм ыкIи зэкIэ хэбзэ къулыкъухэм пшъэрылъ афишIыгъ Къэралыгъо фондым гъусэныгъэу дыряIэр нахь агъэ­лъэшынэу, хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм ыкIи ахэм яунагъохэм лъэныкъо пстэумкIи IэпыIэгъу аратынэу.

«ТилIыхъужъхэр ягупсэхэм апае рэхьатынхэ, ахэм яIофхэм язытет зэрэдэгъур ашIэн фае. Ащ щыгъуазэхэ зыхъукIэ, яцыхьи нахь зытелъыжьыщт, текIоныгъэри нахь къагъэблэгъэнымкIэ ишIуагъэ къякIыщт. Партиеу «Единэ Россием», общественнэ организациехэм ыкIи цIыф гумэ­кIылэхэм яIэпыIэгъу хэ­лъэу хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операци­ем хэлажьэхэрэм, ахэм ягупсэхэм, мобилизацием къыхиубы­тэгъэ пстэуми IэпыIэгъу тафэ­хъущт», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

ХьакIэцIыкIу Джамботрэ Ну­рэрэ яунэгъо зэгурыIожь хьа­кIэхэм ренэу нэгушIоу апэгъо­кIынхэр шэны фэхъугъ. Ахэм нэбгыритф апIугъ: къуиплIырэ зы пхъурэ. Зэрифэшъуашэм тетэу кIэлэцIыкIухэр зэрапIу­гъэхэм ыкIи унагъом игъэпытэн къыдилъытэрэ пшъэрылъхэр чанэу зэрагъэцэкIагъэхэм апае кIэлэцIыкIухэм янэ Ным имеда­лэу я II-рэ шъуашэ зиIэр фагъэ­шъошагъ.

Ахэм ялъфыгъэхэм щыIэныгъэм чIыпIэ гъэнэфагъэ щаубытыгъ, Iоф ашIэ, унагъохэр яIэх, нэнэжъымрэ тэтэжъымрэ джы агъэгушIох ахэм къакIэ­хъухьэгъэ сабый 18-мэ. ХьакIэцIыкIухэм яунагъо къутырэу Га­вердовскэми, ягупсэ къуаджэу Пщычэуи лъытэныгъэ къащыфашIы. Ялъфыгъэхэм щысэ афэхъух ятэжъэу илъэс 90-рэ шIэхэу хъущтымрэ илъэс 87-рэ зыныбжь нэнэжъымрэ. Аныбжь хэкIотагъэми, ахэр Iоф горэм ренэу пылъых. ГущыIэм пае, ХьакIэцIыкIу Джамбот бэрэ шакIоу щытыгъ, джы къызнэсыгъэм пцэжъыеешэнми шэкIонми апыщагъ. МэфэкIэу къэблагъэ­рэм фэшI АР-м и ЛIышъхьэ Надеждинхэмрэ ХьакIэцIыкIу­хэмрэ яунагъохэм арыс кIэлэцIыкIухэм шIухьафтынхэр аритыгъэх, медалэу «ШIулъэгъумрэ шъыпкъагъэмрэ апае» зыфи­Iорэр унэгъуитIуми аритыжьыгъ. Илъэс 25-рэ ыкIи ащ нахьыбэрэ зэдыщыIагъэхэу щы­сэтехыпIэ нэмыкI унагъохэм афэхъугъэ­хэм, джащ фэ­дэу кIэлэцIыкIу­хэр зыхэт обществэм ифэшъуашэу зыпIугъэхэм ащ фэдэ тынхэр афагъэшъуашэх. Адыгэ Респуб­ликэм имуниципалитет пстэуми унэгъо зэгурыIожьхэу арыс­хэм ащ фэдэ медаль аратыщт. Ахэр 70-рэ мэхъух. 2009-рэ илъэсым къыщыублагъэу 2022-рэ илъэсым нэс зэшъхьэгъусэ 831-мэ медалэу «ШIулъэгъумрэ шъыпкъагъэмрэ апае» зыфиIорэр афагъэшъошагъ.

«Лъэшэу сигуапэу ти­унэгъо зэгурыIожьхэм ыкIи унагъо агъэпсыным ипчъэшъхьаIу тетхэм мэфэкI шIагъом пае сафэгушIо. ЕтIани а гушIуагъом нахь хэзыгъахъорэр ны-тыхэм гуфэбэныгъэ хэлъэу якIэлэцIыкIухэр зэрапIухэрэр, ахэм ягъэхъа­гъэхэм зэращыгушIукI­хэрэр плъэгъунхэр ары. Ежь кIэлэцIыкIухэри ахэм къятэжьых: щыIэныгъэм гъэхъагъэ щызышIырэ цIыфхэм ясатырэ хэуцох», — къыхигъэщыгъ КъумпIыл Мурат.

Унэгъо насыпышIо зэгурыIожьыр зыфэдэн фаер къэзыгъэлъэгъорэ зэ­шъхьэгъусэхэм зэрафэразэр Адыгеим и ЛIышъхьэ къыIуагъ. Ащ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, республикэм ипащэхэм анахь лъэшэу анаIэ зытырагъэтырэ лъэныкъохэм ащыщ унагъом игъэпытэн епхыгъэ IофшIэныр.

«ЦIыфышъхьэм хэхъоным пае хэгъэгум ипащэхэм Iофтхьэбзабэ зэрахьэ. Ным, кIэлэцIыкIу­хэм ыкIи сабыибэ зэрыс унагъохэм IэпыIэгъу ятыгъэнымкIэ Президентыр кIэщакIо зыфэхъугъэ Iофыгъохэр Урысыем щызэшIуахых. Тэри тиреспубликэкIэ зэрэтфэлъэкIэу ахэм IэпыIэгъу тафэхъуным тынаIэ тетэгъэты. Мы аужырэ илъэсхэм сабыибэ зэрыс унагъохэм япчъагъэ хэхъо. Непэ республикэм ащ фэдэ унэгъо 7998-рэ щэпсэу», — къыхигъэ­щыгъ АР-м и ЛIышъхьэ.

Шъугу къэтэгъэкIыжьы: илъэс къэс республикэм щыпсэурэ унэгъо 1000 фэдизмэ ящэнэрэ кIэлэцIыкIум ыкIи ащ ыуж къи­кIыгъэхэм апае сомэ мин 50 зэтыгъоу араты. Илъэ­сэу икIыгъэм ащ фэдэ унагъохэм IэпыIэгъу ятыгъэнымкIэ Iофтхьабзэхэм нахь зарагъэушъомбгъугъ. Илъэси 8 зыныбжьхэм къащыублагъэу илъэс 17 хъугъэхэм анэсыжьэу пен­сиехэмкIэ Фондым мазэ къэс ахъщэ къетIупщы. Илъэсэу икIыгъэм зэхэубытагъэу ащ пае сомэ миллиардрэ миллион 900-рэ къыхагъэкIыгъ. ПстэумкIи республикэм сабыйхэр зэрыс унагъохэм апае илъэсэу икIыгъэм сомэ миллиарди 2,5-м ехъу къащыфыхагъэкIыгъ.