Зигъо Iофыгъохэм атегущыIагъэх

АР-м иминистрэхэм я Кабинет изэхэсыгъоу Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат зэрищагъэм отраслэхэм яIофыгъохэм щахэплъагъэх, яIофшIэн зыфэгъэзэгъэщт лъэныкъохэр щагъэнэфагъэх.

Республикэм ипащэ адыгэ къуаем ия XII-рэ фестиваль зэхэзыщагъэхэмрэ хэлэжьагъэхэмрэ зэрафэразэр къыIуагъ. РеспубликэмкIэ мэхьанэшхо зиIэ мэфэкIыр дэгъоу рагъэкIокIыгъ, мэфитIум къыкIоцI нэбгырэ 36000-м ехъу ащ къекIолIагъ.

«Илъэс къэс фестивалым ихьакIэхэм япчъагъэ хэхъо зэпыт. Хэгъэгум ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм цIыфхэр къарэкIых, адыгэ культурэм, тарихъым, лъэпкъ шхыныгъохэм нэIуасэ зафашIы. Iофтхьабзэм зедгъэушъомбгъунэу амалышхо тиI, джыдэдэм Iоф зыдатшIэрэр ДжэгокIо гъэхъунэм ищыкIэгъэ инфраструктурэр гъэпсыгъэныр ары. ЫужыкIэ ащ адыгэ къуаем ифестиваль щызэхатщэзэ тшIыщт. Ар нахь гъэшIэгъон зэрэхъущтым тыпылъыщт», — къыIуагъ Адыгеим и ЛIышъхьэ.

Лъэпкъ проектхэм адиштэу псэуалъэхэм яшIынкIэ, ягъэцэкIэжьынкIэ ыкIи ягъэкIэжьынкIэ Iофэу ашIэрэм зэхэсыгъом щытегущыIагъэх. Адыгеим иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэ игуадзэу ЛIыхэсэ Махьмуд ащкIэ зэфэхьысыжь къышIыгъ.

2023-рэ илъэсым лъэпкъ проектхэмрэ къэралыгъо программэхэмрэ республикэм щыгъэцэкIэгъэнхэм пае сомэ миллиард 23,7-м ехъу къыхагъэкIыгъ. Ащ щыщэу сомэ миллиард 19,6-р федеральнэ бюджетым имылъкоу щыт. КъафатIупщыщт мылъкум ипроцент 74-м ехъумкIэ е сомэ миллиард 17,6-мкIэ зэзэгъыныгъэхэр адашIыгъахэх. Процент 54-кIэ мылъкур агъэфедэгъах.

Нэужым псэолъэ гъэнэфагъэхэм яIофхэм язытет тегущыIагъэх. Республикэм ипащэ пшъэрылъ афишIыгъ техникэм ылъэныкъокIэ шапхъэхэм адиштэрэ площадкэхэм, планыр зыщамыгъэцэкIэшъущт псэуалъэхэм ащыкIорэ IофшIэнхэм пхъашэу гъунэ алъафынэу. Республикэм и ЛIышъхьэ къихьащт илъэсым агъэпсыщт псэуалъэхэм япроект документхэр пэшIорыгъэшъэу агъэхьазырынхэм мэхьанэшхо зэриIэр къыхигъэщыгъ, социальнэ псэуалъэу агъэпсыхэрэм ящагухэм къэгъагъэхэмрэ чъыгхэмрэ игъом ащагъэтIысхьанхэу афигъэпытагъ.

«ПсэупIэхэм ягупчэхэр джырэ шапхъэхэм адиштэу зэтегъэпсыхьэгъэнхэ фае. Амбулаториехэр, гурыт еджапIэхэр, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэр, къоджэ советхэр, культурэм иунэхэр, псауныгъэр зыщагъэпытэрэ физкультурэ комплексхэр гупчэм итынхэ фае. МыщкIэ опытэу щыIэр зэжъугъашI, архитекторхэр жъугъэхьазырых. Тэ зэшIотхырэ пстэури зытегъэпсыхьагъэр къоджэдэсхэм ящыIэкIэ-псэукIэ зыкъегъэIэтыгъэныр ары», — къыIуагъ Адыгеим и ЛIышъхьэ.

АР-м мэкъу-мэщымкIэ иминистрэу Къуанэ Анзаур къуаджэхэм зэдиштэу хэхъоныгъэ зэрарагъэшIыщт къэралыгъо программэр зэрагъэцакIэрэм къытегущыIагъ. Мыгъэ нэбгыри 120-мэ ателъытэгъэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэр псэупIэхэу Заревэм, Пщычэу ащагъэпсых, культурэм и Унэ къуаджэу Хьатыгъужъыкъуае, спорт комлексхэр къутырхэу Краснэ Улькэм, Северо-Восточные Сады зыфиIорэм, гъэсэныгъэ гупчэу N 2-р поселкэу Табачнэм ащашIых. Ащ нэмыкIэу котельнэхэм яшIын, гъогухэм ягъэцэкIэжьын япхыгъэ инфраструктурэ проект заули къуаджэхэм ащагъэцакIэ.

2024-рэ илъэсым нэс Адыгэ Республикэм социальнэ-экономикэ хэхъоныгъэ зэришIыщт унэе программэм, лъэпкъ проектэу «Малое и среднее предпринимательство и поддержка индивидуальной предпринимательской инициативы» зыфиIорэм адиштэу IофшIэнхэр зэрэзэхащэхэрэм АР-м экономикэ хэхъоныгъэмрэ сатыумрэкIэ иминистрэу Шэуджэн Заур къытегущыIагъ.

Адыгэ Республикэм социальнэ-экономикэ хэхъоныгъэ зэришIыщт унэе программэм къыдыхэлъытэгъэ Iофтхьабзэхэу 2023-рэ илъэсым мылъку къызыфатIупщыщтхэм ахэхьэх сабыищ ыкIи ащ ехъу зэрыс унагъохэм унэ ащашIынэу къафыхагъэкIыгъэ чIыгу Iахьхэм яинженер инфраструктурэ зэрагъэпсыщтым епхыгъэ Iофтхьабзэхэр. Мыекъуапэ иаэропортщтыгъэм дэжь мыжъокIэ жъгъэйхэр зытелъыщт гъогухэр джыдэдэм щагъэпсых. IофшIэнхэм япроцент 70-р агъэцэкIэгъах.

Республикэм социальнэ-экономикэ хэхъоныгъэ зэришIыщт унэе программэм къыдыхэлъытэгъэ Iофтхьабзэхэм зэу ащыщ Тэхъутэмыкъое районым промышленнэ шъолъырым иинфраструктурэ щыгъэпсыгъэныр. ГазрыкIуапIэхэм, псырыкIуапIэхэм, канализацием ягъэпсынкIэ IофшIэнхэр мыщ щызэхащэх. Ахэм япроцент 46-р зэшIуахыгъах.

Унэе программэм диштэу 2023-рэ илъэсым зигугъу къэтшIыгъэ Iофтхьабзэхэм сомэ миллион 969-м ехъу апэIуагъэхьащт. Сомэ миллион 812,9-рэ хъурэ мылъку IахьтедзэмкIэ укъэбзалъэхэр, псыхэщыпIэхэм яинфраструктурэ агъэпсын ямурад.

АР-м псэолъэшIынымкIэ, транспортымкIэ, псэупIэ-коммунальнэ, гъогу хъызмэтымкIэ иминистрэу Валерий Картамышевыр казначейскэ чIыфэр къызыфатIупщырэ Iофтхьабзэхэр зэрагъэцакIэхэрэм къатегущыIагъ.

Сомэ миллиард 1,6-м ехъурэ казначейскэ чIыфэр къызфагъэфедэзэ, Адыгеим проектищ щагъэцакIэ. ГущыIэм пае, Мыекъуапэ икъэлэ парк ибассейн игъэцэкIэжьын тегъэпсыхьэгъэ проект-сметнэ документациер агъэхьазыры. Автомобиль гъогоу «Дахъо — ДжэгокIо гъэхъун» зыфиIорэр агъэпсэу рагъэжьагъ, псыхъоу Шъхьэгуащи джыдэдэм лъэмыдж тыралъхьэ. Ящэнэрэ проектыр зыфэгъэхьыгъэр Мыекъуапэ пае автобус 20 къэщэфыгъэныр ары. Ахэр мы илъэсым ичъэпыогъу, ишэкIогъу мазэхэм къаIэкIагъэхьащтых.

Къэлэ цIыкIухэр нахь зэтегъэпсыхьагъэ хъунхэм ателъытэгъэ проект анахь дэгъухэм якъыхэгъэщынкIэ Урысые зэнэкъокъоу зэхащагъэм икIэуххэм министрэр къатегущыIагъ. Мыекъуапэ ичIыпIэу Мэздахэмрэ Адыгэкъалэ ипроспектэу Лениным ыцIэ зыхьырэмрэ язэтегъэпсыхьан телъытэгъэ проектхэр зэнэкъокъум щатекIуагъэх. Мы псэуалъэхэм япроект документацие джыдэдэм агъэхьазыры, 2024-рэ илъэсым ахэр пхыращынэу рахъухьэ.

Гъогухэр щынэгъончъэу щытынхэм япхыгъэ Iофыгъохэми зэхэсыгъом щахэплъагъэх. Республикэм игъогухэм тхьамыкIагъоу атехъухьэхэрэм ахэкIуадэхэрэр нахьыбэ зэрэхъугъэр зэхэсыгъом щыхагъэунэфыкIыгъ.

ХэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэзэ, зипшъэрылъ зыгъэцакIэзэ фэхыгъэ тичIыпIэгъухэр ренэу цIыфхэм агу илъынхэм мэхьанэшхо зэриIэр зэхэсыгъом къыщаIуагъ.

КъумпIыл Мурат зэхэсыгъом пшъэрылъ щафишIыгъ саугъэтхэм, мемориальнэ мыжъобгъухэм ягъэпсынкIэ зыкI екIолIакIэ къыхахынэу.