Зэфэхьысыжьхэр ашIыгъэх

ГъогурыкIоным ишапхъэхэр амыукъонхэмкIэ АР-м и Комиссие изэхэсыгъоу тыгъуасэ щыIагъэм хэлэжьагъэхэр 2023-рэ илъэсым республикэм игъогухэм тхьамыкIагъоу къатехъухьагъэр зыфэдизым, ахэр къызыщыхъун ылъэкIыщт чIыпIэхэм ягъэнэфэн, автомобиль гъогухэр щынэгъончъэнхэм тегъэпсыхьэгъэ лъэпкъ проектыр зэрагъэцакIэрэм атегущыIагъэх. Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат Iофтхьабзэр зэрищагъ.

АР-м хэгъэгу кIоцI IофхэмкIэ и Министерствэ гъогурыкIоныр щынэгъончъэ­нымкIэ и Къэралыгъо автоинспекцие къызэритыгъэмкIэ, гъэрекIо республикэм игъогухэм тхьамыкIэгъо 439-рэ къатехъу­хьагъ, нэбгырэ 71-рэ ахэм ахэкIодагъ, 530-мэ шъобжхэр атещагъэ хъугъэ. Гъогухэм тхьамыкIагъор проценти 3,5-кIэ нахьыбэу къатехъухьагъ, Шэуджэн районым, Мыекъуапэ, Адыгэкъалэ ащыхэ­хъуагъэу агъэунэфыгъ.

Ространснадзорым Къыблэ федеральнэ шъолъырымкIэ ичIыпIэ гъэIорышIапIэ илIыкIо зэхэсыгъом къызэрэщиIуагъэмкIэ, цIыфхэр зэращэнхэу фитыныгъэ къязытырэ лицензиехэр транспорт 1039-мэ яI. Республикэм иунэе предприниматель ыкIи июридическэ лицэ 270-р цIыфхэм язещэн пылъ. УплъэкIунхэм нафэ къызэрашIыгъэмкIэ, гъэрекIо транспортымкIэ хэбзэгъэуцугъэр гъо­гогъу 344-рэ аукъуагъ, кIэлэцIыкIухэм язещэнкIэ хэукъоныгъэ 21-рэ ашIыгъ.

АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ къызэритыгъэмкIэ, кIэ­лэцIыкIухэм гъогухэм шъобжхэр щатырамыщэнхэм тегъэпсыхьэгъэ Iофтхьэбзэ 23-рэ гъэрекIо Министерствэм зэрихьэгъагъ нахь мышIэми, кIэлэцIыкIу­хэм апкъ къикIыкIэ гъогухэм къатехъухьэгъэ тхьамыкIагъохэр проценти 114,3-кIэ нахьыбэ хъугъэх. Мы лъэныкъомкIэ зиIофхэр нахь дэйхэр Мыекъуапэ, Тэхъу­тэмыкъое, Шэуджэн районхэр ары. Джэджэ, Шэуджэн районхэм япащэхэр зэхэсыгъом къыщыгущыIагъэх. Респуб­ликэм ипащэ муниципалитетхэмрэ къулыкъу гъэнэфагъэхэмрэ япащэхэм анаIэ щыкIэгъэ заулэмэ тыраригъэдзагъ.

«Гъогухэм тхьамыкIагъохэр къатемыхъухьанхэмкIэ Iофэу ашIэрэр нахь агъэлъэшын, гъогурыкIоным ишапхъэхэр кIэлэцIыкIухэм амыукъонхэмкIэ методическэ материалхэр икъоу агъэфедэнхэ фае. ЦIыфхэр зэрэзэращэхэрэм, гъогум техьаным ыпэкIэ водительхэр, тран­спортым изытет зэрауплъэкIухэрэм нахь лъэшэу гъунэ алъафын фае. Зыныбжь имыкъугъэ водительхэм, ешъуагъэу рулым кIэрысхэм апкъ къикIыкIэ гъогухэм къатехъухьэрэ тхьамыкIагъохэр муниципальнэ комиссиехэм ащызэхафын фае. Ахэм къэбар жъугъэм иамалхэри къарагъэблэгъэнхэу щыт. Мыгъи Геническэ районым щыщ кIэлэцIыкIухэр тадэжь къэкIощтых. Ащ тэри, ГИБДД-м иIофышIэхэми, пшъэдэкIыжьэу тхьырэр нахь къыгъэлъэшыщт», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

АР-м псэолъэшIынымкIэ, транспортымкIэ, псэупIэ-коммунальнэ, гъогу хъызмэтымкIэ и Министерствэ ипащэ зэхэсыгъом къызэрэщиIуагъэмкIэ, авариехэр къызыщыхъун ылъэкIыщт чIыпIи 7 гъэрекIо агъэнэфагъ. Ахэм ахэхьэх автомобиль гъогоу «Мыекъуапэ – Джа­джэ – Псыбай – Зеленчукская – Карачаевск» зыфиIорэм ишъо­лъыр Iахьрэ станицэу Джаджэ екIо­лIэрэ гъогумрэ. Автомобиль гъогоу «Красногвардейскэр – Улап – Зарево» зыфиIорэмрэ къуаджэу Джамбэчые дэхьэрэ гъогумрэ агъэкIэжьыгъэх. Лъэпкъ проектэу «Щынэгъончъэ ыкIи шэпхъэшIухэм адиштэрэ автомобиль гъогухэр» зыфиIорэм тетэу псыхъоу Фэдз телъ лъэмыджыр Кощ­хьэблэ районым щагъэцэкIэжьы.

«Тэ анахьэу тызыпылъын фаер цIыфхэм тхьамыкIагъохэр къямыхъулIэнхэр, ахэм ящыIэныгъэ щынэгъуапIэ имыуцоныр ары. Автомобиль гъогухэу тхьамыкIагъо къызыщыхъун ылъэкIыщтхэр игъом къыхагъэщынхэ ыкIи шапхъэ­хэм адиштэу зэтырагъэпсыхьажьынхэ, гъогу тамыгъэхэр, остыгъэхэр атырагъэ­уцонхэ фае», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

Зэхэсыгъом икIэух лъэпкъ проектэу «Щынэгъончъэ ыкIи шэпхъэшIухэм адиштэрэ гъогухэр» зыфиIорэр 2023-рэ илъэсым республикэм зэрэщагъэцэкIагъэм тегущыIагъэх. Лъэныкъо шъхьаIэхэмкIэ планхэр гъэцэкIагъэ зэрэхъугъэхэр зэхэсыгъом къыщаIуагъ. Шъолъыр мэхьанэ зиIэ автомобиль гъогухэу шапхъэхэм адиштэу зэтегъэпсыхьагъэр процент 63,3-рэ, къэлэ гъогухэу — процент 80,6-рэ. Лъэпкъ проектым къыдыхэлъытагъэу гъэрекIо ащ пае сомэ миллиарди 2,3-рэ къыхагъэкIыгъагъ. Автомобиль гъогу километрэ 82-рэ агъэцэкIэжьыгъ, «Гъо­зэрыплъ – Лэгъонакъэ» зыфиIорэм ишIын лъагъэкIуатэ. Километрэ 11 зикIыхьэгъэ автомобиль гъогухэр Мыекъуапэ зыпкъ щырагъэуцожьыгъэх, километри 4 зи­кIыхьэгъэ гъогуитф шапхъэхэм адиштэу Яблоновскэ къэлэ псэупIэм щызэтырагъэпсыхьажьыгъ.

Адыгеим ипащэ лъэпкъ проектэу «Щынэгъончъэ ыкIи шэпхъэшIухэм адиштэрэ гъогухэр» зыфиIорэм къыщыдэлъытэгъэ IофшIэнхэр 2024-рэ илъэсым икъоу агъэцэкIэнхэу пшъэрылъ афи­шIыгъ.